Łyczanka

ŁYCZANKA — (Liczanca — 1414, Lyczanka — 1470-80, Liczanka — 1529, 1581, Lyczanca — 1530, Łyczanka — 1629, 1680). Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od wykarczowanych polan — „lic” lub od „łyka”. Brak jest źródeł pisanych, co nie pozwala ustalić daty powstania wsi. Prawdopodobnie miało to miejsce na początku XIV wieku. Wieś od chwili założenia Łyczanka stanowiła własność duchowną. Prawdopodobnie w roku 1440 król Władysław Warneńczyk nadał tę wieś kościołowi p.w. św. Klemensa w Wieliczce.

Jan Długosz w Liber Beneficiorum jako właściciela wsi wymienia właśnie kościół św. Klemensa w Wieliczce. We wsi było 4 łany kmiece, były również role zagrodników oraz karczma. Dwóch kmieci płaciło po ½ grzywny czynszu, a dalszych dwóch po 9 skojców. Odrabiali oni jeszcze tzw. powab, dawali plebanowi w Wieliczce sep, jaja, koguty i sery. We wsi był folwark plebana oraz młyn, z którego młynarz płacił czynsz plebanowi. W roku 1505 właścicielem Łyczanki był pleban Mikołaj Bedleński z Wieliczki. Poboru w latach 1489- 1501 dokonano z 1 ½ łana kmiecego, a w latach 1507-1510 poboru dokonano jedynie z 1 łana kmiecego, z kolei w latach 1512-20 poboru dokonano z 1 ¼ łana kmiecego. W latach 1529-30 pobór zebrano od 1 ½ łana. Dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych, karczmy, zagród i ról młynarzy oraz łanów folwarku plebańskiego w Rzeszotarach (uprawianych przez kmieci z Rzeszotar i Łyczanki) wartości 4 grzywien oddawano plebanowi prepozytury w Wieliczce.

Lustracja z 1581 roku wymienia jako właściciela wsi — prepozyta kościoła św. Klemensa z Wieliczki. Dzierżawcą wsi był niejaki Zagórzyński. We wsi były w tym czasie 4 ½ łana kmiecego (?), 1 kmieć (zagrodnik) na czynszu, 2 komorników z bydłem, 3 komorników bez bydła oraz 1 rzemieślnik (zapewne młynarz). Lustracja nic nie wspomina o karczmie.

Rejestr Poborowy woj. krakowskiego z 1629 roku podaje, że właścicielem wsi jest nadal prepozyt wielicki. Poboru dokonano z 4 ½ łana kmiecego, 1 zagrodnika na czynszu, 2 komorników z bydłem, 3 komorników bez bydła, młyna z jednym kołem dorocznym oraz 1 rzemieślnika. Rejestr poborowy z roku 1680 (1674) potwierdza ten stan. Sytuacja własnościowa nie zmieniła się do roku 1848-50 roku. Wieś nadal należała do parafii w Wieliczce, czyli do chwili uwłaszczenia chłopów w Galicji. Część gruntów przeszła w ręce miejscowych chłopów. W latach osiemdziesiątych majątek ziemski należący do proboszcza wielickiego liczył 51 mórg gruntów ornych, 29 mórg łąk i ogrodów, 11 mórg pastwisk i 91 mórg lasu. Chłopi w tym czasie gospodarowali na 167 morgach gruntów ornych, 21 morgach łąk, 16 morgach pastwisk i 18 morgach lasu. Od początku istnienia wieś należała do parafii rzymsko-katolickiej p.w. św. Klemensa w Wieliczce, a od XVI wieku do parafii p.w. Michała Archanioła w Sieprawiu. Od początku XV wieku do 1772 roku wieś należała do powiatu szczyrzyckiego (siedziba starosty w Dobczycach).

Opracowano na podstawie Oficjalnego Serwisu Urzędu Gminy Siepraw